Late Rembrandt

 

Al weken van te voren heb ik kaarten gekocht voor de tentoonstelling ‘Late Rembrandt’ in het Rijksmuseum. Dan is het zover, zaterdagmorgen, we zijn er vroeg, het is druk.

Dat Rembrandt een groot kunstschilder was, wist ik natuurlijk. Dat hij de emotie van de geportretteerden zó mooi en intens kon weergeven en dat het me zo zou raken, had ik vooraf niet verwacht. Rembrandt schildert de emotie zo puur, dat hij de ziel van mensen laat zien. Daardoor laat hij mij als kijker meevoelen en het afgebeelde moment als het ware meebeleven.

Een beetje overdonderd door zoveel schoonheid lopen we door de zalen. Je merkt dat iedereen onder de indruk is. De schilderijen en tekeningen zijn levensecht en het licht in de schilderijen is ongelofelijk mooi.

De ‘dynamiek’ in het schilderij ‘De Staalmeesters’ is prachtig. Het grote doek is sowieso al indrukwekkend. Rembrandt schildert de heren ‘in actie’, ‘De één lijkt op te staan, de ander pakt zijn handschoenen beet en twee van hen bladeren door het kasboek… de mannen lijken verrast, alsof we onaangekondigd hun kamer binnenstappen’ (audiotour). Zo voelt het ook als je voor het schilderij staat, precies op dat ene moment kom je als kijker ‘binnen’. Zo knap!

Op het schilderij ‘Titus aan zijn lezenaar’ zie je Rembrandts zoon, in gedachten verzonken voor zich uitstaren. Het is zo intiem, zo dichtbij, het is prachtig hoe hij Titus’ blik hier heeft gevangen. Het ontroerd en vertederd me. Ik voel de liefde van Rembrandt voor zijn zoon.

‘Het Joodse bruidje’ en het ‘Familieportret’ hangen gedurende de tentoonstelling voor even naast elkaar, alsof het zo hoort. Ze hebben dezelfde grootte, kleuren en stijl. Beide schilderijen zijn adembenemend, ze stralen een intiem en liefdevol moment uit. Op ‘Het Joodse Bruidje’ zie je twee mensen die ‘helemaal in elkaar op gaan, wij als kijker blijven buitenstaanders’. M’n blik wordt ernaar toe getrokken en ‘houdt vast’. De tederheid, de liefdevolle blik van de man naar de vrouw, zijn handen op haar borst, het is prachtig. Ik sta er even met mijn neus bovenop en zie dikke ‘klodders’ verf in bruin, rood- en goudtinten. Je kunt er uren naar kijken en steeds weer iets nieuws ontdekken. Later lees ik dat Vincent van Gogh zei; “Ik zou tien jaar van mijn leven geven als ik twee weken naar ‘Het Joodse Bruidje’ mag kijken”.

Op het schilderij ‘Jakob zegent de zonen van Jozef’, zien we de oude Jakob op zijn sterfbed. Zijn broosheid en het feit dat hij bijna blind is, zijn zo goed weergegeven. De aanraking, hij legt zijn handen op de hoofden van zijn kleinzonen, wordt hierdoor nog subtieler, zachter, liefdevoller. Volgens het bijbelverhaal is er een heftige ruzie aan voorafgegaan, dit werd tot dan toe vaak afgebeeld. ‘Rembrandt koos bewust voor het uitbeelden van het stadium van verzoening, nà de ruzie. Acceptatie van het lot en innerlijke vrede’. De blikken van vader en moeder, zijn zacht en liefdevol. Je voelt dat het een bijzonder moment is waar je naar kijkt. Er is rust en vrede. Ik krijg opnieuw mijn blik maar moeilijk los van dit prachtige schilderij.

Er wordt gezegd dat Rembrandt in zijn laatste jaren, de techniek zo goed beheerste dat hij alles wat hij tot dan toe had geleerd, los kon laten. Het lijkt alsof er daardoor zoveel ruimte en vrijheid ontstond, om juist gevoelens als liefde, innerlijke strijd, verdriet, of vrede zichtbaar te maken.

Deze ‘once-in-a-lifetime’ tentoonstelling is ‘één brok emotie, Rembrandt op zijn best’ propageert het Rijksmuseum. Zo heb ik het ook ervaren. De kans dat je deze werken ooit nog eens (bij elkaar) kunt zien is heel erg klein. Dat stemt me een tikje weemoedig als we de tentoonstelling verlaten. Maar ik ben vooral vervuld; het was prachtig, adembenemend en indrukwekkend. Rembrandt weet mij te raken en mijn ziel te beroeren.

 

Bron: De Late Rembrandt tour op de Rijksmuseum app.

Leave This Blank:Leave This Blank Too:Do Not Change This:

Your email: